Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα παλαιά σπίτια του χωριού μας. Σας παρουσιάζω δύο αδελφάκια, τρόπος του λέγειν, διότι φέρουν επιγραφές με την ίδια χρονιά κτισίματος. Το ένα είναι το παλαιό Παπαδογιαννέικο (τώρα των Νικολάου και Γεωργίας Ιω. Τσαντίλη) και είναι το μοναδικό δείγμα παλαιάς αρχιτεκτονικής (το πιο άρτιο και με πέτρινη στέγη) στο χωριό. Η μία επιγραφή είναι ανάποδα τοποθετημένη (ίσως σε κάποια επισκευή μπήκε με λάθος προσανατολισμό) και γράφει «1841 10 σεπτεμβρίου». Η άλλη κάτι συμβολίζει, αλλά δεν ξέρω τι (αρχαιολόγοι μας, έχετε δουλειά!). Το άλλο είναι των Κων/νου και Χριστίνας Αναστ. Μακρή (πρώην Κων. Σπ. Μακρή). Η επιγραφή γράφει «1841 8βριου» (Οκτωβρίου δηλαδή).

Στη συνέχεια των παρουσιάσεων, έχουμε ένα σχέδιο του σπιτιού της Αλισάβας (Ελισάβετ Θεοδοσ. Αυλογήτου) και το σπίτι του Μπουκουβάλα.

Το σπίτι της Αλισάβας ήταν όρθιο μέχρι το 1975. Ήταν του Θεοδοσίου Τσιριμώκου αδελφού του παπα-Θεοδώρου Τσιριμώκου (γενάρχη των Παπαθεοδώρου), κατόπιν της κόρης Παρασκευής συζύγου Γεωργίου Αντων. Τριψιάνου. Μετά το πήραν προίκα οι κόρες Αγγελική σύζυγος Κων/νου Ανδρ. Σκαλτσά και η Αλισάβα (Ελισάβετ) σύζυγος Θεοδοσίου Αυλογήτου (ο οποίος φονεύθηκε «δι ασήμαντον αφορμήν»). Τελευταία το πήραν τα αδέλφια Ανδρέας και Σπύρος Σκαλτσάς και μετά ο παπα-Θεοδόσης Ανδρ. Σκαλτσάς και η Αγγελική Σπ. Σκαλτσά σύζυγος Φωτ. Στεργίου. Ο μπαρμπα-Ανδρέας Σκαλτσάς έλεγε ότι ήταν 300 ετών, μία πέτρα όμως από το σπίτι γράφει (μάλλον) 1837 Ιουλίου 27 Γιώργος (βλέπε και αναφορά μου στις «Τεκτονικές επιγραφές Τερψιθέας» στο 55 φύλλο της εφημερίδας). Το σχέδιο είναι πανομοιότυπο, είναι του Δημ. Πικιώνη και το έχω δανειστεί από το βιβλίο του μεγάλου λαογράφου Δημ. Λουκοπούλου «Αιτωλικαί οικήσεις σκεύη και τροφαί», Αθήναι 1925.

Άλλο σπίτι είναι του Γεωρ. Αθ. Μπουκουβάλα (απόγονος της γνωστής αρματολικής οικογενείας), συζύγου της Ευφροσύνης Αθ. Παπαδογιάννου, μετά το αγόρασε ο παπα-Κώστας Χριστόπουλος, κατόπιν ο Δημ. Σπ. Μακρής που το άφησε στο γιό του Νικ. Δ. Μακρή και τελευταία το αγόρασε ο Ιω. Τσιτούρας σύζυγος Υπαπαντής Ηλ. Κράρα. Η επιγραφή που υπάρχει, έχει σταυρό και γράφει: ΤΙ-12 ΑUΓŏ 1706 ΠΑΝΑΙ ΙΟΑΝΣ. Πρέπει να ανήκε σε πιο παλαιό κτίσμα (του 1706) και δεν ξέρω κάτι για τον Παναγή και τον Ιωάννη.

Ακολουθούν δύο σπίτια που …μαράζωσαν. Το ένα είναι του Ταξιάρχη Κατσούλη και κατόπιν των αδελφών Πολύκαρπου και Παρασκευής. Τώρα το αγόρασε και θα το σώσει ο Κων/νος Χρ. Ανδρεόπουλος. Σε ένα του αγκωνάρι γράφει ανάγλυφα χρονιά κτισίματος 1857 και το στολίζει με ένα εξαγωνικό αστέρι.

Το άλλο είναι του Ιωάννη Σπ. Αναγνωστοπούλου (Χαρλεντή). Φέρει σταυρό και γράφει ανάγλυφα χρονιά κτισίματος 1889. Γράφει και τα γράμματα Α, Σ και Ρ, τα οποία ίσως αναφέρονται στον κτήτορα Σπύρο (πατέρα του Γιάννη). Δηλαδή το Α σημαίνει Αναγνωστόπουλος και τα Σ, Ρ σημαίνουν ΣπύΡο.

Από τα πιο παλιά σωζόμενα σπίτια είναι του Κων. Ν. Αρβανίτη. Ο πρώτος ιδιοκτήτης φαίνεται ο Ανδρέας Αρβανίτης(1807-1865). Χρονολογία κατασκευής γράφεται το 1839.

Πιο νεώτερο, από το 1912, είναι το σπίτι του Αθανασίου Πλούμη πρώην Παν. Ζαγορίσιου. Αναγράφει χρονολογία κατασκευής 30 Μαΐου 1912, λες και το σπίτι τό ’φτιαχναν σε μια μέρα. Πιθανολογώ ότι η ακριβής ημερομηνία ήταν στην αυθαίρετη ευχέρεια του λιθοξόου (πελεκάνου).

Σπύρος Σκαλτσάς